''115.WRIGHT KARDEŞLER GÜNÜ KUTLU OLSUN''

17 Aralık 1903, Havacılık Tarihi için bir dönüm noktasıdır.

‘’ WRIGHT KARDEŞLER GÜNÜ’’ & ‘’ WRIGHT BROTHERS DAY’’ NEDİR?

17 Aralık 1903 resmen ilk uçuşun başlangıcıdır. İlk motorlu uçuşun günü olarak bilinen ve bu uçuş sektörünün durmaksızın ilerlemesine vesile olan en önemli olaylardan bir tanesidir. Bundan dolayı bu önemli günün,  Havacılık Tarihi’nde anımsatılması için, sektör temsilcileri arasında kutlanmalı ve  havacı yazarlar tarafından da kaleme alınmalıdır.

17 Aralık günü, Kuzey Carolina/Kitty Hawk’ta uçan bu motorlu uçağa ‘’Uçan Makine’’ denmiştir. 12 saniye ile gerçekleşen bu ilk uçuşla, yaklaşık olarak 10 feet, yani 3 m yüksekliğe çıkılarak, 36.5 m (120 feet) bir mesafeye uçulmuştır.



Wright Kardeşler’in (Wilbur ve Orville Kardeşler) başarı ile gerçekleştirmiş olduğu bu ilk uçuş,  havacılık sektöründeki tasarlanan üretimin ve uçuşların artmasına sebep olmuştur.

Bu uçuş sonrasında uçakları aerodinamiğinde büyük gelişmeler olmuştur. Zamanın uçakları yerini uçak gövdesi, kanat, motor ve tekerleklere bırakmıştır. Savaş yılları olarak bilinen I.ve II.Dünya savaşlarında uçak yapımlarında ciddi gelişmeler olmuş ve bu gelişmelerle uçaklar savaş maksatlı olarak ciddi bir şekilde kullanılmıştır.

Uçak kokpitlerinde de büyük değişiklikler olmuştur. Kokpitteki gelişmeler yavaş yavaş etkisini, göstermeye başlamıştır.  Hız göstergesi, yön göstergesi, altimetre,durum cayrosu, varyometre, motor göstergesi, dönüş-kayış müşiri,VOR1/ILS göstergesi, ADF göstergesi,VOR/2 göstergesi, karışım kolu, motor devir göstergesi,yükseklik dümeni,  kanatçık kumanda kolu ve gaz kolu kokpite konmuştur.

Havacılık tarihinde bilinen ilk savaş uçağını Almanlar üretmiş İtalyanlar ise kullanmıştır. Bu savaş uçağını ise ilk düşürenler Trablusgarp Savaşı’nda Osmanlılar olmuştur. Trablusgarp Savaşı’nda kullanılan bu ilk uçak Avusturyalı IGO ETRICH tarafından başta tasarlandı, Almanya’da ise üretilmiştir.Trablusgarp Savaşı’nda kullanılan bu uçağın adına ‘’güvercin’’ denmekteydi. Uçak ismi, tasarımcısı ve üreticisinin adını taşıyordu. Etrich Taube olarak uçan bu hava taşıtı, 1 Kasım,1911 yılında savaş uçağı olarak biçimlendirildi. İngiliz BBC kaynaklarına göre uçak pilotunun adı Teğmen Giulio Gavatti idi. Söz konusu bu uçaktan el bombası atılıyordu. Böylelikle bu uçak, ilk savaş uçağı ünvanını da kazmış oldu.

Ekim,1911 yılında ise İtalyan keşif uçağı olarak bilinen ‘‘Nieuport’’ isimli uçağı ise İtalyan Pilot Yüzbaşı Ricardo Moizo kullanıyordu.  Osmanlı askerlerinin tüfek atışı ile bu keşif uçağı  Trablusgarp Savaşı’nda düşürülmüştür. Pilot, uçağın  düşürülmesi sonrasında uçaktan atlamış ve Osmanlı tarafından esir alınmıştı.



Kaynaklar arasında, 1915 yılının sonlarında KtülAmre Kuşatması’nda yine Osmanlı askerlerinin bir İngiliz uçağını düşürdüğü bilinmektedir.

Sonuç olarak ‘‘17 Aralık’’ havacılık tarihinde çok önemli bir tarihtir. Bu önemli gün dünyada ‘’Wright Brothers Day’’ yani ‘’Wright Kardeşler Günü’’ olarak kutlanmaktadır. Bu tarih, sanal kanatların, gelişen teknolojiyle  gerçek uçak kanatlarına yerini bıraktığı tarihin ilk basamağı olduğunu söylemek doğru olur.  Bu önemli günün tarih sayfalarındaki kutlanma karar tarihi  ise 17 Aralık, 1963’tür . ‘’ Wright KARDEŞLER GÜNÜ’’ nün sektör temsilcileri tarafından kutlanılması gerekmektedir.

Bu önemli günde ne mi yapılabilir?

 Farkındalık yaratılarak bügüne özel seminerler, konferanslar, etkinlikler, fuarlar ve sektörel ve bazda geziler düzenlenmesi sektöre olan ilgimizi artırarak havacılığı sevdirme adına bizlere ve gelişen havcılığa büyük katkı sağlayacaktır.

‘’Farkındalık, Her Zaman Fark Yaratır.’’ (İ.Derkan)

‘’İstikbal Göklerdedir’’ (M.Kemal Atatürk)
 

CTATCA Başkanı-Yazar, İzzet Derkan

KAYNAKLAR:

Burstyn, E(2017), The Wright Brothers, //www.biography.com/people/groups/the-wright-brothers

Derkan,İ(2015), History of Cyprus Turkish Aviation & Realities Book

Natinal Day Calendar, (2014), Wright Brothers Day, https://nationaldaycalendar.com/wright-brothers-day-december-17/

Shiho,S(2014), https://medium.com/@millie.shiho98uy12/tarihteki-ilk-sava%C5%9F-u%C3%A7a%C4%9F%C4%B1n%C4%B1-i%CC%87talyanlar%C4%B1n-%C3%BCretti%C4%9Fi-ve-u%C3%A7a%C4%9F%C4%B1n-osmanl%C4%B1-taraf%C4%B1ndan-d%C3%BC%C5%9F%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC%C4%9F%C3%BC-iddias%C4%B1-242a03980123