Norveç Ticaret ve Sanayi Bakanı Iselin Nybo, İzlanda Dışişleri ve Uluslararası Ticaret Bakanı Guðlaugur Þór Þórðarson, Lihtenştayn Dışişleri, Eğitim ve Spor Bakanı Dominique Hassler, Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Bakanı Ranil Jayawardena’nın biraraya gelerek imzaladıkları serbest ticaret anlaşmasını Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Sekreteri Liz Truss duyurdu.


 
Müzakereler yaklaşık 1 yıl sürdü;
AEA EFTA Devletleri-UK serbest ticaret anlaşmasında imzaların atılmasında müzakereler geçtiğimiz 2020 yılının Eylül ayında başladı. Anlaşmanın aciliyeti nedeniyle müzakereler, baş müzakereciler arasında yapılan düzenli toplantılarla anlaşma metnini oluşturan tüm alanları düzenleyen maddelerin üzerindeki çalışmalarını eş zamanlı olarak yürüttüler.  

Covid-19 pandemisi nedeniyle ülkelerde salgının önlenmesine yönelik alınan tedbirler kapsamında yürürlüğe konulan seyahat kısıtlamaları ve sosyal mesafe kararları nedeniyle, EFTA Sekreterliği'nin desteğiyle İngiltere, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç'ten müzakere heyetleri müzakere süreci boyunca yalnızca video konferans yoluyla bir araya gelerek toplantılarını gerçekleştirdiler.
 
Birleşik Krallık anlaşmayla ne amaçlıyor?
4 Haziran’da Norveç Ticaret ve Sanayi Bakanı Iselin Nybo, İzlanda Dışişleri ve Uluslararası Ticaret Bakanı Guðlaugur Þór Þórðarson, Lihtenştayn Dışişleri, Eğitim ve Spor Bakanı Dominique Hassler, Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Bakanı Ranil Jayawardena’nın biraraya gelerek anlaşmanın özü ve müzakerecilerin üzerinde 1 yıl boyunca çalışarak oluşturdukları anlaşma maddeleri üzerinde vardıkları AEA, EFTA Devletleri-UK serbest ticaret anlaşmasıyla Birleşik Krallık:

• Brexit’le AB’den ayrılan Birleşik Krallık, AEA ve EFTA üyelerinin tamamı için hala önemli bir ticaret ortağı olduğunu gösterdi.
• Birleşik Krallık, Avrupa Ekonomik Alanı'ndan çekilmesinin ardından bölgedeki ülkelerle yakın ticari ilişkilerini mümkün oldukça korumak  ve maksimum seviyede artırmayı  hedefliyor.  

Birleşik Krallık, Norveç'in Avrupa Birliği (AB) dışındaki en büyük ticaret ortağı.  Anlaşma yapılan ülkeler, Avrupa Ekonomik Alanı (EEA)'nın üyeleri fakat AB üyesi olmayan ülkeleri. EEA üyeliği bu ülkelere AB tek pazarının bir parçası olma olanağı sağlıyor.
 
Birleşik Krallık hükümetinin Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn ile ticaret anlaşması imzaladığını duyuran Uluslararası Ticaret Sekreteri Liz Truss BBC'ye verdiği demeçte;

• Anlaşmanın, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn ile ticarette büyük bir destek olacağını, hali hazırda mevcut olan 21.6 milyar Sterlin değerindeki ekonomik ilişkiyi geliştireceğini ve aynı zamanda dört ülkede iş ve refahı destekleyeceğini,
• Anlaşmayla dijital sektör dahil olmak üzere,  pek çok sektörün destekleneceğini; peynir ve et gibi İngiltere çiftlik ürünlerinde tarifelerin kaldıracağını,
• Birleşik Krallık hükümetinin;  büyük karides, karides ve mezgit balığı üzerindeki ithalat tarifelerini düşürmesiyle Birleşik Krallık’ın balık işleme maliyetlerinin azaltacağını,
• Anlaşmanın İskoçya, Doğu Yorkshire ve Kuzey Lincolnshire'daki istihdamı desteklemeye yardımcı olacağını, soz konusu bölgelerde işsizliği azaltacağını açıkladı.

 
AEA, EFTA Devletleri-UK Anlaşmasına ilişkin Norveç  Başbakanı Erna Solberg:
“Bu anlaşma, iki ülke arasındaki ticaretin büyümesne izin verecek.  Norveç'teki ticari işleri güvence altına alıyor ve ekonomik büyümeyi kolaylaştırıyor.  Brexit'ten sonra İngiltere ile ilişkimizde ileriye dönük önemli bir adımı işaret ediyor.  Bu, Norveç ekonomisinin büyüme hızına da katkıda bulunan/bulunacak  uzun vadeli bir anlaşma.”
 
Lihtenştayn Dışişleri Bakanı Dominique Hasler;
“Lihtenştayn-İngiltere ilişkilerinde yeni bir kilometre taşı olan anlaşmadan memnunuz. Anlaşma, Lihtenştayn şirketleri için yasal kesinlik sağlıyor ve AB şirketlerine karşı ayrımcılığı önlüyor."
 
İzlanda Dışişleri ve Uluslararası Ticaret Bakanı Guðlaugur Þór Þórðarson;
“Görev yaptığım dönem boyunca İngiltere’yle bir serbest ticaret anlaşması önceliğimdi.  Bu anlaşma, hem işletmeler hem de tüketiciler için çok önemli. AB'den ayrıldıktan sonra Birleşik Krallık’la gelecekte güçlü bir ilişki kurmanın önemini vurgulamak isterim. Anlaşmanın önümüzdeki yıllarda İzlanda ile Birleşik Krallık arasındaki ekonomik ilişkilerin yanı sıra dostluk bağlarını da güçlendireceğine inanıyorum."
 
AEA EFTA Devletleri-UK serbest ticaret anlaşması:

• 4 ülkenin heyetleri tarafından müzakereleri yaklaşık bir yıl süren iddialı uzun vadeli, ilerici ve kapsamlı bir ticaret anlaşması.
• Mal, hizmet ve yatırım ticareti,
• Dijital ticaret,
• Sermaye hareketleri,
• Devlet alımları,
• Fikri mülkiyet,
• Rekabet,
• Sübvansiyonlar,
• KOBİ (küçük ve orta ölçekli işletmeler) gibi pek çok alanda iyileştirici ve düzenleyici uygulamalar ve işbirliği sağlıyor.
• Anlaşmaya imza atan ülkeler arasında mesleki niteliklerin/denkliklerin tanınması,
• Taraflar arasında sürdürülebilir ticaret ve sürdürülebilir kalkınma,
• Anlaşmazlıkların çözümü de dahil olmak üzere serbest ticaret anlaşmasının uygulanmasını kolaylaştırıcı yasal düzenlemeler de dahil, pek çok konuyu kapsamakta.

 
AEA, EFTA Devletleri-UK Anlaşması’la ilgili daha detaylı bilgiye ve anlaşma maddelerine linkler üzerinden ulaşabilirsiniz;
https://www.efta.int/sites/default/files/documents/legal-texts/free-trade-relations/UK/EEA-EFTA-UK-FTA-text-compilation-4-June-2021.pdf 
https://www.efta.int/sites/default/files/documents/legal-texts/free-trade-relations/UK/EEA-EFTA-UK-FTA-Section-summaries-4-June-2021.pdf 
 
Haber: Meryem AKTAŞ