Dünya Sivil Havacılık Günü’nü çoğu insan, 17 Aralık 1903 Wright Kardeşler’in ilk motorlu uçuş yılına dayandırmaktdadır. Doğrudur ancak gerisi yok mu?
Arzu ederseniz çok daha geriye 1632 yılına gidelim ve ne anımsadığımıza bir bakalım. Galata Kulesi, Hezarfen Ahmet Çelebi ilk anda akla gelen kelimelerdir. Hezarfen Ahmet Çelebi 17.yüzyılda yaşamış olan bir Osmanlı düşünürüdür. Hazerfan Ahmed Çelebi, 1609-1640 yıllarında yaşamıştır. Çok kısa bir süre hayatta kalan Hezarfen inanılmazı başararak yıllar öncesi uçuşunu gerçekleştirmiştir. Hezarfen’ın uçma ilhamını, Leonardo Da Vinci ve 10. yıl müslüman ilimlerinden olan İsmail Cevheri’den aldığı söylenir. Hezarfen uçuş denemelerini kuşları inceleyerek tasarlamıştır. Hezarfen, Okmeydan’ında tarihi uçuş için denemeler yapmıştır. Lodoslu bir havada, yıl 1632, Hezarfen Ahmed Çelebi, Galata Kulesi’nden kendini boşluğa bırakarak yapmış olduğu suni kanatlar sayesinde İstanbul Boğazı’ndan Üsküdar Doğancılara’a 3358m kadar uçmuştur. Hezarfen Ahmed Çelebi, Türk Havacılık Tarihi’nin en önemli kişilerinden biri olarak bilinir. Ve dünya havacılık tarihine de parmak basan bir bilim adamıdır. Dünya Sivil Havacılık Günü’nden bahsederken Hezarfen Ahmed Çelebi’nin ismini telafuz etmeden geçememeliyiz. Başta Hezarfen Ahmed Çelebi, o zamanın Sulatanı IV.Murad tarafından bir kese altınla ödüllendirildi, ancak daha sonra Sultan IV.Murad Hezafen’i kendine tehdit gördüğünden onu Cezayir’e sürgüne gönderdi. Hezarfen Ahmed Çelebi sürgüne gönderilmesi sonrası ölmüştür.
Dünya havacılığının 1903 ilk uçuşu düşünüldüğünde, 1632 yılında Hezarfen Ahmed Çelebi tarafından yapılan bu akıl durdurucu uçuş bir milattı. Bu önemli bilim adamı değerlendirilmiş olsa idi, belki de Türk Havacılığı ve Dünya Havacılığı çok daha ileride de olabilirdi. Sonrasnda ise havacılık bir çığ gibi gelişmiştir. I. ve II.Dünya savaşında hava ulaşımında üretilen uçaklar savaş ağırlıklı ve savaş için üretilen kargo uçakları idi. Kısacası savaş yılları hem hava ulaşımını tetiklemiş, hem de deniz yolu gelişimini etkilemiştir. Hava ulaşımında artık sanal kanatlar bugün yerini insansız hava araçlarına bırakmıştır.
İlk ticari uçağın uçmaya başlaması ile kıtalar arası hava ulaşımı artmıştır. 1940-1945 yılında üretilen bazı uçaklar; ağır bombardıman uçakları, süper ağır bombardıman uçakları, taşıyıcı uçaklar, eğitim uçakları, avcı uçaklar, iletişim uçaklar ve keşif uçaklarıdır.
İlk jet motorlu yolcu uçağı olarak tanıtılan De Havilland Comet, ilk uçuşunu 27 Temmuz 1949 yılında, ilk ticari uçuşunu ise Mayıs, 1952 yılında yaparak ilk yolcu uçağı olarak tarihe geçmeyi başarmıştır. Hava ulaşının hızla ilermesi ile ve oluşan hava hadiselerinin güvenliğinin sağlanması için Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) 7 Aralık 1944 yılında kurulmuştır. ICAO’ya üye 191 ülke vardır. ICAO klasik Birleşmiş Milletler (BM) sistemine göre çalışmaktadır. Uluslararası Sivil havacılık Örgütü ICAO’nun 5 bürosu bulunmaktadır. Bunlar, Hava Ulaştırma, Hava Seyrüsefer, Hukuk ve Dış İlişkiler,Teknik İşbirliği, Personel ve Hizmtler Bürosu’dur. Bu örgütün ise sekiz Bölgesel Ofisi de bulunmaktadır. ICAO’nun çıkarmış olduğu kurallar sivil havacılık çalışanlarının kullanması için tavsiye edilmiştir.
ICAO Annexleri 1-19 arası olup sürekli güncellenen bilgilerdir. Sivil Havacılık çalışanları çıkarılan bu kuralları kullanarak standardı yakalamak, olası muhtemel hadiseleri engellemek ve güven altına almak için bağlı bulundukları kurumlar nezdinde tavsiye edilen bu kuralları uygulamaktadırlar.
ICAO’ nun Annexleri ve uyulması gereken standartları aşağıda yazıldığı gibidir. Her Annex ilgili konu uyulması gereken standartları ve onerileri belirmektedir.
Annex 1 - Personnel Licensing
Annex 2 - Rules of the Air
Annex 3 - Meteorological Service for International Air Navigation
Annex 4 - Aeronautical Charts
Annex 5 - Units of Measurement to be Used in Air and Ground Operations
Annex 6 - Operation of Aircraft - Aeroplanes
Annex 7 - Aircraft Nationality and Registration Marks
Annex 8 - Airworthiness of Aircraft
Annex 9 - Facilitation
Annex 10 - Aeronautical Telecommunications
Annex 11 - Air Traffic Services
Annex 12 - Search and Rescue
Annex 13 - Aircraft Accident and Incident Investigation
Annex 14 - Aerodromes - Aerodrome Design and Operations, Heliports
Annex 15 - Aeronautical Information Services
Annex 16 - Environmental Protection - Aircraft Noise
Annex 17 - Security: Safeguarding International Civil Aviation Against Acts of Unlawful Interference
Annex 18 - The Safe Transport of Dangerous Goods by Air
Annex19- Safety Management System
Bugün gökyüzünde 136 bin uçuş varken, Uluslararası Havalimanları Konseyi’nin 2016 (ACI) raporlarına göre ise bu sayının 2029 yıllarında iki katına, yani 272 bin günlük trafiğe çıkacağı öngörülmektedir. Bu bizlere gerek hava taşımacılığının ve gerekse havacılığın ne kadar hızlı geliştiğini, ve de durmaksızın sürekli gelişeceğini açıkça göstermektedir.
‘‘7 Aralık Uluslararası Sivil Havacılık Günü’’ 1994 yılından beri ICAO tarafından kutlanmaktadır. Sivil Havacılık Günü tüm havacılık sektöründe görev yapan herkesi kapsamaktadır. Başta bunu kutlama sorumluluğu ve görevi sivil havacılık üst kurumlarınındır. Sivil Havacılık Kurumları bu önemli günde çalışanlarını kutlamalı, organizasyon yapmalı ve sektör gelişmelerini ICAO’ya paralel olarak yakından takip etmelidir. Bu önemli gün henüz bazı ülkelerde yoğun bir şekilde kutlanmamaktadır. Kutlanmasına özen gösterilmeyen bu önemli gün çalışanların en çok kendilerinin kutlanmasını beklediği bir gün olarak bilinmektedir. Bu farkındalık artık yaratılmalı ve bu önemli güne artık tüm havacılık çalışanları dahil edilmelidir. Bunu sadece bir kurum yapmamalı, bunu sekörü temsil eden tüm kurumlar da gündemine almalıdırlar.
Bu bağlamda dünya sivil havacılık seköründe hizmet veren tüm çalışanların ‘‘7 Aralık Dünya Sivil Havacılık Günü’’nü kutlar, nitelikli görevlerinde kusursuz çalışmalar temenni ediyorum...
‘’HAVACILIĞIN KURALLARI KANLA YAZILDI’’
İzzet DERKAN
Havacı Yazar
KAYNAKLAR
ACI,(2018), https://aci.aero/
Çelebi, H (2018), https://www.timeturk.com/hezarfen-ahmet-celebi/biyografi-796210
ICAO, (2018), https://www.icao.int/Pages/default.aspx
