Türk ekonomisinde yabancı paraların Türk Lirası karşısında değer kazanması fiyat artışlarının önemli nedenlerinden biri olarak gösterilir.
Bu nedenle ithal malzemelerle üretilen mallardaki fiyat artışı da bu Döviz/TL ilişkisine bağlanır.
Fiyat artışları hizmet üretiminde de devreye girdiğinde vatandaş “Bu da mı ithal” diyerek isyan ederken, döviz TL karşısında değer kaybettiğinde de fiyat artışı yerine fiyatta indirim bekler fakat bu indirim hiçbir zaman gerçekleşmez.
Örneğin;
Borsada petrol fiyatı düşünce, akaryakıtın da düşmesini bekleriz ama bazı ayarlamalar dışında bu da olmaz.
2000’li yılların başında uçak seyahatini lüks olmaktan çıkaran Binali Yıldırım’ın ''Bilete dahil edilen 19 YTL'lik vergiyi kaldırmak için Maliye Bakanlığı'nı zor ikna ettik ama daha sonra Hazine'ye trilyonlar akmaya başladı. Bakanlığa havadan para kazandırdık'' dediğini ve “Hava yolunun halkın yolu” olduğunu unutmuyoruz.
O günler artık çok uzakta.
Çünkü;
Sonraki yıllarda iç hatlarda uçak bilet fiyatlarına tavan fiyat uygulaması getirilerek artışlarının önüne geçilmeye çalışıldıysa da bunda hiçbir Ulaştırma Bakanı ne yazık ki başarılı olamadı.
2013 yılında iç hatlarda tek yönde 299 TL olarak uygulanmaya başlanan tavan fiyat, 2014’te 309 TL’ye, 2017 yılında ise 352 liraya, daha sonra da 452 TL’ye yükseltilmişti.
Bayram ve tatillerde tek yön uçuşun 600 TL’ye çıkıp vatandaşın alım gücünü zorladığını yaşayıp gördük.
Çünkü, sayın bakanların SHGM (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü) vasıtasıyla aldığı bu karar, ekonominin gerçekleriyle örtüşmediğinden şirketler buna uymadı.
Şimdilerde;
Bu tavan fiyat uygulamasının kaldırılması gündeme gelince, basında “Bilet fiyatlarına zam gelecek” şeklinde haberler yer almaya başladı. Bakanlık, en büyük gider kalemi olan uçak yakıtı Jet A1 fiyatlarına ve diğer girdilere bakıp bilet fiyatlarını hava yollarıyla belirleyip “makul” ölçüleri de aşmayacakmış.
Bu konuda son kararı da “Siyasi otorite” verecekmiş. Havayollarıyla görüş birliği yaparak fiyat belirlemenin çok doğru bir hareket olduğunu söyleyebilirim. Siyasi otoritenin nihai belirleyici olmasına ise herhangi bir yorum yapmak yerine bekle - gör politikası gereği gelişmelere odaklı bir tavır sergilemekten yanayım.
Şurası bir gerçek ki;
Kovid-19 salgını süresince bütün havayolları zarar etmiş, bu zararı telafi etmek ve ayakta kalabilmek için biz yolcular istemesek de bilet fiyatlarını attıracaklardır. Bu dönemde zorunlu bir durum yoksa, uçak yolculuğundan uzak durmak en doğru hareket olacaktır.
Ne zaman şartlar düzelir, bilet fiyatları da makule değil, normale dönerse o zaman uçağa binelim ki bütçeler açık vermesin.
Ekonomik uçuşlar Türkiye’m.
Sevgilerimle,
Musa ALİOĞLU
Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği Başkanı
YORUMLAR